İKSV`den İstanbul BŞB`ye Çağrı: İstanbul Heykel Yoksulu

İstanbul'un kültür ve sanat hayatına 38 yıldır yön veren İKSV, merakla beklenen raporunu açıkladı. Emek Sineması krizinde 'İnisiyatif üstlenmeye hazırız' diyen vakıf, şimdi de açık alandaki sanat uygulamaları için Büyükşehir Belediyesi'ne bir rapor sunuyor. Avrupa Kültür Başkenti unvanını kazanmış bir kentte kültür-sanat alanında süreklilik isteyen İKSV, Türkiye'de sanatçı ve akademisyenlerle; Avrupa'da ise Londra, Viyana, Paris ve Amsterdam'dan belediye yetkilileriyle görüştü. Rapora göre, Türkiye'deki ilk ve en önemli sorun, heykel sanatının İstanbul sokaklarında çok az yer tutması. Mevcut olanların ise 'sanatçı üslubu' yansıtan eserler yerine Atatürk ve tarihi kişiliklerin anıt heykelleri olması. Oysa açık alanda sanatın kıstasları var: Kamunun sürece katılımı; heykellere kimlerin, nasıl katıldığı; yerel yönetimin değişmesi durumunda korunma koşulları. İKSV'ye göre kamusal alanda yüksek sanatsal niteliklere ulaşmanın yolu, Londra'daki 'Dördüncü Kaide' projesi veya Paris'teki 'Kentte Sanat Komitesi' gibi bağımsız ve özerk kurulların süreçte görev almasından geçiyor.

İlk anıt heykel 'Abide-i Hürriyet'
TÜRKİYE'de ilk olarak, 16. yüzyılda İbrahim Paşa'nın Macaristan'da görüp Sultanahmet Maydanı'na diktirdiği heykeller halktan gelen eleştiriler nedeniyle kaldırıldı. Bir Osmanlı vatandaşı tarafından dikilen ilk anıt, 1911'de Mimar Muzaffer Bey tarafından yapılan Şişli'deki 'Abide-i Hürriyet Anıtı'ydı.
ÇOĞU TAHRİP EDİLDİ
1973'te Cumhuriyet'in 50. yılı kutlamaları çerçevesinde yapılan proje dönüm noktası oldu. Türkiye'deki sanatçılar ilk kez anıt mantığı dışına çıkıp modernist heykele geçiş yaptı ve tarihsel bir konuyu anlatmaları şart koşulmadı. Proje sonunda, özgün üslupları yansıtan 20 heykel, 1992'de de belediyenin açtığı yarışmada seçilen 10 heykel kentin farklı mekanlarına yerleştirildi. Günümüzde bu heykellerin birçoğu ya halk tarafından benimsenmeyip tahrip edildi ya da yerel yönetim değişiklikleri nedeniyle söküldü.

KARAR MECLİSİ OLACAK
İSTANBUL'un bir sanat kuruluna sahip olabilmesi için 2863 sayılı 'Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun dışında kalan kamusal alan kullanımlarına ilişkin bir düzenleme yapılması gerekiyor. İKSV önerdiği kurulun yapısını da şu maddelerle açıklıyor:
- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı'na bağlı çalışacak.
- Konunun uzmanı 7 kişiden oluşacak.
- Belediyenin kamusal alanda sanat politikasını belirleyecek
- Karar meclisi gibi projeleri değerlendirecek.

İNGİLİZ KOMİSYON BAŞARDI
Londra'da Trafalgar Meydanı'ndaki 'Dördüncü Kaide', 1841'de tasarlandı ancak Dördüncü Kaide Komisyonu'nun kurulduğu 1998'e kadar hiç kullanılmadı.

Yeniye onay, eskiye koruma
İKSV, raporda kurulmasını öngördüğü kurulun amaçlarını da saptadı:
- Kültür politikasına dair vizyon oluşturmak.
- İstanbul'un uluslararası düzeyde ilişkilerini geliştirmek.
- Kısa ve uzun vadeli etkinlikler ve yarışmalar düzenlemek.
- Mevcut heykellerin durumunu takip etmek ve korumak.
- Açık alandaki sanat eserleri için karar ve onay vermek.
- Bu görevleri üstlenmek üzere yetki ve sorumlulukları belirlenmiş organları ve kaynakları oluşturmak.

akşam